Αθήνα, 21 Μαΐου 2025
«Βιώσιμη ανάπτυξη, παραγωγικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας – Τροποποίηση διατάξεων του αναπτυξιακού νόμου 4887/2022 Αναπτυξιακός Νόμος – Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη- και λοιπές διατάξεις»
Κεντρική θέση ΕΣΕΕ
- Ο σκοπός (άρθρο 3) του νέου Αναπτυξιακού Νόμου (ΑΝ) είναι η προώθηση του βιώσιμου μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας, μέσα από τη μεταστροφή του παραγωγικού υποδείγματος, έχοντας ως «αιχμή» της μεταστροφής τη μεταποίηση, την καινοτομία και την εξωστρέφεια.
- Η ΕΣΕΕ, σε κάθε ευκαιρία, επισημάνει την ανάγκη του μετασχηματισμού του εγχώριου παραγωγικού υποδείγματος με στόχο την ανθεκτικότητα, τη βιωσιμότητα και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων. Όμως, η επίτευξη αυτή προϋποθέτει κλαδικές πολιτικές που να συμφύουν κλάδους και να ισχυροποιούν τις διασυνδέσεις μεταξύ επιχειρήσεων, χωρίς αποκλεισμούς.
- Στη βάση αυτή, το εμπόριο, ως ο ισχυρότερος κλάδος της ελληνικής οικονομίας διεκδικεί την ισότιμη συμμετοχή του στα εθνικά και ευρωπαϊκά αναπτυξιακά εργαλεία.
Γενικά σχόλια
- Η σταθερότητα εφαρμογής του ΑΝ (τουλάχιστον για μια 5ετία) είναι σημαντική για τη μετατροπή του σε ένα ουσιαστικό αναπτυξιακό εργαλείο.
- Η αλλαγή των καθεστώτων χορήγησης κρατικών ενισχύσεων έχει θετικές αλλαγές, όπως η ένταξη των επιχειρήσεων κοινωνικής επιχειρηματικότητας αλλά δημιουργεί και ερωτηματικά (π.χ. κατάργηση καθεστώτος έρευνας και εφαρμοσμένης καινοτομίας). Θα πρέπει να εξειδικευτεί ποιους κλάδους θα περιλαμβάνει το καθεστώς «Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και Χειροτεχνία» γιατί η έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας προϋποθέτει κλαδική εξειδίκευση.
- Προτείνεται η καταβολή παραβόλου 0,5 τοις χιλίοις (0,5‰) για τις ατομικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο καθεστώς «Αγροδιατροφή – πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση γεωργικών προϊόντων – αλιεία και υδατοκαλλιέργεια». Η συγκεκριμένη ενίσχυση είναι σημαντική καθώς το συγκεκριμένο καθεστώς συνδέεται με τον στόχο του παρόντος (άρθρο 3).
- Για τον καθορισμό των περιοχών ειδικής ενίσχυσης θα πρέπει να εξειδικευτεί το μέγεθος της πληθυσμιακής συρρίκνωσης. Επίσης, η προσθήκη των «μεγάλων» επιχειρήσεων στο άρθρο 48 θα πρέπει να τεκμηριωθεί πως συνδέεται με το σκοπό του παρόντος. Υποθέτουμε ότι συνδέεται με τον ευρωπαϊκό ορισμό αλλά είναι κάτι που χρειάζεται εξειδίκευση.
- Σημαντική παράμετρος είναι η επιτάχυνση της υπογραφής των συμβάσεων ένταξης των εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων (με μέγιστο χρονικό διάστημα τους δυο μήνες).
- Η πρόβλεψη της αξιολόγησης από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (Άρθρο 88) θα πρέπει να επανεξεταστεί λόγω της ύπαρξης σύγκρουσης συμφερόντων (conflict of interests) καθώς το ίδιο ίδρυμα που θα χρηματοδοτήσει ένα επενδυτικό σχέδιο δεν θα πρέπει να λειτουργεί την ίδια στιγμή ως αξιολογητής του.
- Κινείται προς τη θετική κατεύθυνση η πρόβλεψη ότι τα επενδυτικά σχέδια των ΜμΕ, τα οποία λαμβάνουν απόφαση υπαγωγής σε οποιοδήποτε Καθεστώς Ενίσχυσης, δύναται να λάβουν δάνεια βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα για την υλοποίηση της επένδυσης, με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου από το Ταμείο «Development Law Financial Instrument Guarantee Fund» (DeLFIGF) ή εναλλακτικά από άλλο ενισχυόμενο χρηματοδοτικό εργαλείο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (HDB).
Επιχειρηματικότητα και εμπόριο
- Σε κάθε περίπτωση, ο ΑΝ θα πρέπει να υποστηρίζει τον μετασχηματισμό των ΜμΕ. Στη βάση αυτή, θα πρέπει να υπάρξει σχετική πρόβλεψη ότι τα αυξημένα όρια των ενισχύσεων στα 20.000.000 ευρώ (άρθρο 11) δεν θα επηρεάσουν την πρόσβαση των μικρότερων επιχειρήσεων στους πόρους του ΑΝ.
- Ο ορισμός της τουριστικής εμπορικής επιχείρησης είναι απαραίτητος για την ένταξη των ανωτέρω επιχειρήσεων στα καθεστώτα 9 (ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων) και 10 (εναλλακτικές μορφές τουρισμού). Σημειώνεται πως ο «τουρισμός αγορών» αποτελεί μια μορφή εναλλακτικού τουρισμού και συνδέεται στενά με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) στους οποίους στοχεύει το παρόν Σχέδιο Νόμου.
- Επίσης, θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα της συγχρηματοδότησης δαπανών δράσεων που αφορούν σε δράσεις τουρισμού αγορών (shopping tourism).
- Για την πραγματική ενίσχυση των ΜΜΕ θα πρέπει να διευρυνθεί η περίμετρος των δικαιούχων ατομικών επιχειρήσεων πέρα από τα καθεστώτα της «Αγροδιατροφής – πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης γεωργικών προϊόντων – αλιεία και υδατοκαλλιέργεια» και της «Κοινωνικής επιχειρηματικότητας και χειροτεχνίας». Ούτως ή άλλως, τα συγκεκριμένα καθεστώτα διακρίνονται από εξαγωγικό προσανατολισμό και υποστηρίζουν τα τοπικά εισοδήματα, συμβάλλοντας στην άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων.
- Υπάρχει ένας θετικός πλουραλισμός ενισχύσεων. Ο πλουραλισμός αυτός είναι απαραίτητος λόγω και της ποικιλομορφίας του επιχειρηματικού οικοσυστήματος. Όμως, τα καθεστώτα επιχορηγήσεων είναι σημαντικά καθώς συνεισφέρουν στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων αλλά και στη μεγέθυνση των μικρότερων. Οι φοροαπαλλαγές είναι κρίσιμο εργαλείο αλλά υποστηρίζουν, κυρίως, τις υφιστάμενες επιχειρήσεις.
